اسرار و آثار تسبیح حضرت فاطمه زهرا (س)

مقدمه

یکی از مستحباتی که بر آن تاکید بسیاری شده ، و در نزد امامان شیعه (ع) و فقهای دین از اهمیت ویژه ای بر خور دار بوده و هست ، تسبیح حضرت زهرا(س) است . این تسبیح با همه خلاصه بودن و سادگی اش از فضایل بسیار و آثار و برکات عدیده ای بر خور دار است . به طوری که پیامبر اکرم (ص) وقتی می خواهد آن را به دختر گرامیش حضرت فاطمه زهرا (س) تعلیم دهد به او می فرماید : چیزی را به تو عطا و تعلیم می کنم که از دنیا و هر آنچه در آن است بهتر می باشد . و نیز امام صادق (ع) می فرماید : خداوند از حیث حمد و ستایش عبادت نشد که برتر و افضل از تسبیح حضرت فاطمه (ص) باشد ، و اگر چیزی با فضیلت تر از آن بود ، هر آینه رسول خدا (ص) آن چیز را به حضرت فاطمه (س) می بخشید .

ولی شاید همین خلاصه بودن و سادگی تسبیح حضرت زهرا (س) باعث گردیده که بسیاری از مسلمین بدان توجه لازم را نکرده و استفاده کافی را از آن نبرند ، که البته جای بسی تاسف است .

فضیلت و ثواب تسبیح حضرت  فاطمه زهرا (س)

جلوه ای از عبادت حضرت فاطمه زهرا (س)

عبادت و پرستش خداوند سبحان یکی از اصول و مهمترین تعلیمات انبیاء و رسولان الهی است . عبادت پلی است که خلق را به خالق ، بنده را به مولا ، عاشق را به معشوق و انسان را به خدا می رساند . عبادت ، نمودار ستایش و ثنای خداوندی است که دارای کمال مطلق است و بی نیاز از همه چیز ، عبادت نشانگرسپاس و تشکر از پروردگاری است که تمامی نعمتها و خیر ها از جانب اوست : ( مابکم من نعمه فمن الله )  سوره نحل آیه 53 

عبادت ، وظیفه ای است بر عهده انسان نسبت به خالق خویش ، و نتیجه آن هم تقرب انسان به درگاه الهی است  اما تلقی افراد از عبادت یکسان نیست ، متفاوت است . از نظر برخی افراد عبادت نوعی معامله و معاوضه و مبادله کار و مزد است ، همانطور که یک کارگر روزانه نیروی کار خود را برای یک کار فرما مصرف می کند و مزد می گیرد عابد نیز برای خدا زحمت می کشد و خم و راست می شود و طبعا" مزدی طلب می کند که البته آن مزد در جهان دیگر به او داده خواهد شد . از نظر اینگونه افراد ، تار و پود عبادت همین اعمال بدنی و حرکات محسوس ظاهری است که به وسیله زبان و سایر اعضاء بدن صورت می گیرد . این یک نوع تلقی است از عبادت که البته عامیانه و جاهلانه است .

تلقی دیگر از عبادت ، تلقی عارفانه است . بر حسب این تلقی ، مسئله کارگر و کار فرما و مزد به شکلی که میان کارگر و کار فرما متداول است مطرح نیست و نمی تواند باشد . بر حسب این تلقی ، عبادت ، نردبان قرب است ، معراج انسان است ، تعالی روان و پرواز روح است به سوی کانون نامرئی هستی ، پرورش استعدادهای روحی و ورزش نیروهای ملکوتی انسانی است ،  عالیترین عکس العمل سپاسگزارانه آدمی است از پدید آورنده خلقت ، اظهار شیفتگی و عشق انسان است به کامل مطلق و با لاخره سلوک و سیر الی الله است . برگرفته از سیری در نهج البلاغه ، استاد شهید مطهری ، ص 61

آری ، زهرای مرضیه (س) با قلبی آکنده از ایمان و سر شار از عشق به خداوند سبحان و عبادتی عارفانه چنان به معراج می رود و روح عزیزش به عالم قدس پرواز می کند که گویی در دنیا نیست .

رسول خدا فرموده اند : ایمان به خدا در اعماق دل و باطن روح فاطمه ، آنچنان نفوذ کرده و گسترش یافته است که برای عبادت خدا خود را از همه چیز فارغ می سازد .  بحار الا نوار ، ج43 ، ص36

و امام صادق (ع) فرمود :

آنگاه که فاطمه (س) به معراج نماز می رفت ، نورش برای اهل آسمان می درخشید ، همچون اخترانی که بر چهره ی اهل زمین نور می پراکنند .  بیت الاحزان ، محدث قمی ، ص 41

و رسول خدا(ص) در حدیثی فرموده است :

اما دخترم فاطمه (س) پس براستی که او سیده ی زنان عالمیان از اولین و آخرینشان می باشد . تا اینکه فرمود : زمانی که در محرابش مقابل پروردگار جل –جلاله می ایستد ، نورش برای ملائکه ها پرتو افکنی می کند ، آن چنان که ستارگان آسمان برای اهل زمین نور افکنی می نمایند ، و خداوند متعال به ملائکه هایش می فرماید : ای ملائکه من بنگرید به امه و کنیز من فاطمه سیده ی کنیزانم  ، که در مقابل من به عبادت ایستاده به طوری که بدنش از ترس مقام من می لرزد . و با تمام وجود و قلبش بر عبادت و اطاعتم رو آورده شما فرشتگانم را شاهد می گیرم که شیعیان فاطمه (س) را از آتش جهنم ایمن گردانیم . میزان الحکمه ، ج5 ، ص 382  

ثواب تسبیح حضرت زهرا(س)

اگر چه تسبیح حضرت زهرا (س) که متشکل از تکبیر و تحمید و تسبیح الهی است ، از ثواب بسیاری برخوردار می باشد ، و لکن در اینجا با استفاده از روایات معصومین (ع) به چند نمونه از آنها اشاره می کنیم 1- نماز باتسبیح برتر از هزار رکعت نماز بدون تسبیح به حساب می آید امام صادق (ع) می فرماید : ( تسبیح فاطمه زهرا (س) در هر روز بعد از نماز در نزد من محبوب تر است از هزار رکعت نمازی که در هر روز خوانده می شود ) . فروع کافی ، کتاب الصلاه ، ص343، ح15

2- باعث سنگینی میزان اعمال انسان می شود : امام صادق (ع) می فرماید : امیر المومنین (ع) فرمود : ((سبحان الله )) گفتن نیمی از میزان اعمال است (که نیم آن را پر کند ) و ((الحمدلله)) همه میزان را پرکند ،و ((الله اکبر )) میان آسمان و زمین را پر کند . اصول کافی ، ج2 ، ص506 ، ح3 .

3- باعث خشنودی خدا می شود : امام باقر (ع) می فرماید : هر کس تسبیح حضرت زهرا (س) را به جا آورد و پس از آن استغفار کند ، مورد مغفرت قرار می گیرد ، و آن تسبیح در گفتن صد عدد است و در میزان اعمال هزار ثواب دارد ، شیطان را دور ، و خدای رحمان را خشنود می نماید . وسائل الشیعه ، ج4 ، ص1023 ، ح3 .

4- سبب رفتن به بهشت می گردد : عبدالله بن سنان از امم صاددق (ع) روایت کرده که حضرت فرمود : هرکس که تسبیح حضرت فاطمه (س) را در نماز واجب قبل از اینکه پاهایش را باز کند ( از حالت تشهد و سلام ) خدا بهشت را بر او واجب کند . فلاح السائل ، سیدبن طاووس ، ص165 .

شرایط تسبیح حضرت زهرا (س)

 حضور قلب در تسبیح

 یکی از شرایط ، بلکه مهمترین شرط در عبادات عموما" و در تسبیح حضرت زهرا (س) خصوصا" حضور قلب است . و بزرگان می فرمایند که سبب تحصیل حضور قلب همت انسان است ، زیرا قلب تابع همت بوده و اگر همت عبادت باشد قلب آدمی هم نزد عبادت حاضر خواهد بود ، و اگر همت در پی چیز دیگری باشد قلب هم غافل از عبادت و نزد آن چیز خواهد بود ، چون خداوند برای هیچکس دو قلب قرار نداده است .

شرط حضور ، و توجه به خدا و به معنی آنچه که می گوید در اینجا نیز از شرایط اساسی است و بدون آن از برکات مخصوصه ، آنچنان که باید محفوظ نخواهد شد . باید مجاهدت جدی و مراقبت نماید که ((تسبیح )) را با حضور قلب و با توجه بگوید و از اینکه در لفظ بگوید و قلبا" پراکنده باشد و اینجا و آنجا باشد اجتناب کند . زیرا در این صورت او در باطن امر در محضر حضرت حق نیست و حال تسبیح و سیر تسبیحی ندارد ، و گفتار او ، و خود او صعود الی الله نخواهد داشت ، بلکه در اینجا و آنجا خواهد بود .

 بلا فاصله بودن تسبیح بعد از نماز

 شرط دیگر در این تسبیح شریف که لازم است خصوصا" رعایت شود این است که بعد از نماز بلا فاصله خوانده شود . یعنی وقتی نماز به پایان رسید ، قبل از اینکه حالت خود را به هم زده و تغییر وضع بدهد ، و به عبارتی از حالت تشهد و سلام درنماز خارج شود ، و قبل لز پرداختن به چیز دیگری ، تسبیح حضرت زهرا (س) را شروع کند .

موالات در تسبیح حضرت زهرا (س)

 از جمله شرایط تسبیح حضرت زهرا(س) این است که اذکار آن بدون وقفه و قطع کردن گفته شود و در هنگام تسبیح از حرفهای متفرقه یا کارهایی که موجب فاصله افتادن می گردد پرهیز و اجتناب نمو د .

اسرار و آثار تسبیح  حضرت زهرا (س)

 نجات از شقاوت

 تسبیح حضرت زهرا (س) از آثار و برکات بسیاری برخور دار است که از جمله آنها نجات یافتن از شقاوت و بدبختی است . هر انسانی به تناسب بینش و نگرشی که به جهان هستی و وجود پر آشوب خود دارد به دنبال خوشبختی است و به عبارتی دیگر یکی ز مهمترین مسائلی که همه انسنها را آگاه یا نا آگاه به خود مشغول داشته است به طوری که کارهای زندگی و برنامه هایشان را در جهت وصول به آن پی ریزی می کنند مسئله رسیدن به سعادت و گریزانی از شقاوت است .

مداومت برتسبیح فاطمه زهرا (س) موجب محفوظ ماندن از شقاوت و بدبختی است . از این رو شایسته نیست که از برکات و آثار آن غفلت نموده و در انجام آن کوتاهی و سستی نماییم

دوری شیطان و خشنودی خدا

 شیطان همواره دشمن دیرینه انسان بوده و هست و هیچگاه انسان از حیله ها و خواطر شیطانی او در امان نیست . شیطان بنابر آیات الهی ، دشمن قسم خورده انسان است تا او را به هر طریق ممکن به گمراهی بکشاند از این رو آدمی همیشه در معرض تهاجم شیطان و وساوس شیطانی است .

وقتی انسان توانست شیطان را از خود دور و طرد کند ، و به طاعات عمل نماید و در کارها و اذکار و عبادتهای خود اخلاص ورزد ، رضایت خدا نیز حاصل گردد ، چون شیطان و وساوس او یکی از بزرگترین موانع کسب رضایت و خوشنودی حقتعالی است .

یکی از راههایی که می تواند شیطان را از انسان دور کرده و موجبات رضای الهی را فراهم آورد مداومت بر تسبیح حضرت فاطمه زهرا (س) است .

شفای کم شنوایی و درد جسمانی

تسبیح حضرت فاطمه زهرا (س) بنا بر شواهد روایی و تاریخی در بعضی موارد بر بیماریهای جسمی نیز موثر بوده و باعث درمان بیماری گوش شده است .

یکی از یاران امام صادق (ع) نزد آن حضرت آمد ه و از کم شنوایی گوش خود نزد آن حضرت شکایت کرد ، امام (ع) به او فرمود : (علیک بتسبیح فاطمه) چه چیز مانع و جلوگیر توست و چرا غافلی از تسبیح حضرت فاطمه (س) ؟

آن مرد پرسید : قربانت گردم ، تسبیح فاطمه چیست و چگونه است ؟ حضرت فرمود : سی چهار مرتبه (( الله اکبر )) سی و سه مرتبه ((الحمدلله)) و سی و سه مرتبه (( سبحان الله )) که صد عدد می شود . آن مرد گوید من این کار را در اندک زمانی انجام دادم و کم شنوایی ام برطرف شد . بحار الانوار ، ج85 ، ص334 ، ح21

غفران الهی

 یکی دیگر از آثار تسبیح حضرت فاطمه (س) غفران الهی است . غفران ربوبی ، همه ذنوب و آثار سوء تیرگیها ی آنها را ازمیان می برد ، حجابها را برطرف کرده و نقائص وجودی انسان را کنار می زند . اما متاسفانه کمتر کسی هست که بداند غفران یعنی چه و نیاز به آن چه معنایی دارد ، و چگونه می شود غفران الهی همه مشکلها را حل ، و فاصله ها را از میان بردارد ؟

در فرق بین عفو و غفران گفته شده که :  عفو الهی ، نادیده گرفتن و به حساب نیاوردن لغزشها و خطاها و نقیصه ها و عیبها ، و محو آثار نا مطلوب آنهاست . و غفران الهی عبارت است از افاضات و رحمتهایی که به دنبال نادیده گرفتن لغزشها و خطاها و نقیصه ها ، متوجه انسان می گردد و او را تکمیل می کند و نقایص و عیوب وجودی را بر طرف می نماید . غفران بعد از عفو است . عفو نادیده گرفتن بدیها ست و غفران ، برطرف کردن آنها از وجود سالک و تبدیل آنها به خوبیها و کمالات است . عفو ربوبی ، انسان را از سقوط و هلاک نجات می دهد و غفران الهی ، به سالک پر و بال عطا می کند و بالا می برد . اگر عفو و گذشت ربوبی نباشد ، رهروان طریق با شکست روبرو شده و کنار زده می شوند ، و اگر غفران ربوبی نباشد ، آنها از حرکت و پیشرفت باز مانده و متوقف می گردند .

البته نباید چنین پنداشت که این ((تسبیح )) به لحاظ اینکه ظاهری بسیار خلاصه دارد و انجام دادن آن بسیار آسان است ، چگونه می شود از چنین آثار و برکاتی برخور دار باشد ؟

آری این تسبیح به ظاهر بسیار خلاصه است ، اما در نزد آگاهان و عارفان آشنا ، دریایی از حقایق و اسرار توحید را در بر دارد و نیز انجام آن به ظاهر خیلی آسان است ، ولی اگر خوب بجا آورده شود ، مشکلها را آسان می گرداند .